โลกามิษ - โลกกุตตรภูมิ
โลกามิษ เหยื่อแห่งโลก,
เครื่องล่อ ที่ล่อให้ติดอยู่ในโลก, เครื่องล่อใจให้ติดในโลก ได้แก่ ปัญจพิธกามคุณ
คือ รูป,
เสียง, กลิ่น, รส, โผฏฐัพพะ อันน่าปรารถนา น่าใคร่น่าพอใจ; โลกามิสก็เขียน
โลกิยะ, โลกีย์ เกี่ยวกับโลก,
ทางโลก, เนื่องในโลก, เรื่องของชาวโลก, ยังอยู่ในภพสาม, ยังเป็นกามาวจร รูปาวจร
หรืออรูปาวจร; คู่กับ โลกุตตระ
โลกิยฌาน ฌานโลกีย์,
ฌานอันเป็นวิสัยของโลก, ฌานของผู้มีจิตยังไม่เป็นโลกุตตระ, ฌานที่ปุถุชนได้
โลกิยธรรม ธรรมอันเป็นวิสัยของโลก,
สภาวะเนื่องในโลก ได้แก่ขันธ์ ๕ ที่ยังมี อาสวะทั้งหมด; คู่กับ โลกุตตรธรรม
โลกิยวิมุตติ
วิมุตติที่เป็นโลกีย์ คือความพ้นอย่างโลกๆ ไม่เด็ดขาด ไม่สิ้นเชิง กิเลสและความทุกข์ยังกลับครอบงำได้
อีก ได้แก่วิมุตติ ๒ อย่างแรก คือ ตทังควิมุตติ และ วิกขัมภนวิมุตติ ดู วิมุตติ,
โลกุตตรวิมุตติ
โลกียสุข ความสุขอย่างโลกีย์,
ความสุขที่เป็นวิสัยของโลก, ความสุขที่ยังประกอบด้วยอาสวะ เช่น กามสุข มนุษยสุข
ทิพยสุข ตลอดถึงฌานสุขและวิปัสสนาสุข
โลกุดร, โลกุตตระ, โลกุตระ
พ้นจากโลก, เหนือโลก, พ้นวิสัยของโลก, ไม่เนื่องในภพทั้งสาม (พจนานุกรม เขียน
โลกุตร) คู่กับ โลกิยะ
โลกุตตมาจารย์
อาจารย์ผู้สูงสุดของโลก, อาจารย์ยอดเยี่ยมของโลก หมายถึงพระพุทธเจ้า
โลกุตตรธรรม ธรรมอันมิใช่วิสัยของโลก,
สภาวะพ้นโลก มี ๙ ได้แก่ มรรค ๔ ผล ๔ นิพพาน ๑
โลกุตตรปัญญา ปัญญาที่สัมปยุตด้วยโลกุตตรมรรค,
ความรู้ที่พ้นวิสัยของโลก, ความรู้ที่ช่วยคนให้พ้นโลก
โลกุตตรภูมิ ชั้นที่พ้นจากโลก,
ระดับจิตใจของพระอริยเจ้า (ข้อ ๔ ในภูมิ ๔ อีก ๓ ภูมิ คือ กามาวจรภูมิ รูปาวจร
ภูมิ อรูปาวจรภูมิ)